DOUCHEGORDIJN

 

september 2021

Het was 1973, vlakbij het Belgische plaatsje Geraardsbergen, in wielerkringen bekend van de Muur. Op het lokale vliegveld werd een popprogramma opgenomen waarin Kayak optrad met het liedje Mammoth. Andere artiesten die meededen waren Peter Koelewijn, Greenfield and Cook en...ABBA, toen nog opererend onder de naam Björn & Benny, Agnetha & Anni-Frid. Zij playbackten er hun hit Ring, Ring. En het enige wat onze  'kleedruimte' scheidde van die van hen was een plastic douchegordijn. Dat waren nog eens tijden. Het douchegordijn van Geraardsbergen is sindsdien veranderd in een andere muur: die van roem, tientallen hits en een dikke bankrekening.

Vanaf die voor mij memorabele dag ben ik altijd een groot bewonderaar geweest van hun werk, tot en met de musical Chess (strikt genomen geen Abba natuurlijk) die een flinke inspiratiebron vormde voor onze eigen rock opera 's, met name 'Nostradamus'. Ik vond het altijd razend knap hoe zij kwaliteit en commercie in balans wisten te houden.

Nu zijn ze terug met nieuwe nummers en binnenkort een nieuw album. En niet dat ze dit zullen lezen, laat staan er wakker van zullen liggen maar ja, er is me toch wel wat opgevallen.

Vooropgesteld: het is op zijn minst bewonderenswaardig als oudere bands zoals zij, die zich al lang en breed hebben bewezen, en -neem dat van mij aan- financieel al lang niet meer hoeven, weer hun nek uitsteken en een nieuw avontuur aangaan, en dan ook nog terugkomen met dergelijke klassesongs en topproducties. Vernieuwend? Nee natuurlijk niet. Had ik minder verwacht? Nee, ook niet. De jongens weten waar ze mee bezig zijn en gooien niet vrijwillig na 40 jaar hun reputatie te grabbel. Het talent klotst tegen de plinten van de studio op.

Maar er wringt iets. Als je als band zo lang niets van je laat horen en dan terugkomt met iets wat met gemak op je laatste albums had kunnen staan, om vervolgens zo'n beetje onthaald te worden als de redders van de popmuziek, zegt dat meer over de huidige popmuziek dan over de band of de kwaliteit van het gebodene. Abba is een anachronisme geworden, iets wat ze zelf nog eens versterken door als hologrammen 'op tournee' te gaan omdat ze dat zelf niet meer kunnen of willen. Benny zelf vertelde tot mijn niet geringe verbazing enthousiast hoe bijzonder het was om na 40 jaar weer te gaan touren. Een vreemde uitspraak als je als artiest niet zelf mee gaat, zoals ik uit de informatie opmaakte. 

Natuurlijk ben ik benieuwd hoe ze dat aan gaan pakken. Ik denk alvast vooruit. Zijn er wel echte muzikanten bij? En het publiek, wordt dat wel echt? Ik bedoel, wat let ons- behalve geld- om ook een holografische versie van onszelf te maken, een kaartje te kopen en in de zaal te gaan zitten? Scheelt meteen een vaccinatiepaspoort. Hoe surrealistisch wil je het hebben? Het brengt me tevens op de vraag of we The Beatles of The Stones binnenkort weer in originele bezetting kunnen gaan zien. Maar laat ik Mick niet op een idee brengen.Wordt dit de toekomst van de popmuziek?

De ontwerper van dit digitale kunststukje zegt dat het wel degelijk Abba zelf is, daar op het podium. Het zijn immers hun stemmen, en hun bewegingen die je hoort en ziet. Dat zal best, maar het zijn in mijn ogen nog altijd slechts computer versies van het origineel, die lijken op hun voorbeelden maar het overduidelijk niet zijn. Het is Abba, zoals de band en het publiek ze nog graag zouden zien. Een illusie.

Over die stemmen gesproken, de lead wordt in het ene nummer (I still have faith in you) zo te horen voornamelijk gedaan door Frida. Niet alleen is haar stem in de loop der jaren ouder en lager geworden (zoals dat hoort), maar ook bepaald onvaster. En waarom laten ze haar toch zo laag zingen? Het verschil met vroeger wordt er alleen maar schrijnender op, in haar geval niet mooier of doorleefder. Mijn mening dan, he. En dan neem ik maar even aan dat er in de studio nog van alles aan is gedaan.

En waar Agnetha, altijd al mijn favoriet van de twee, dan eindelijk wel meedoet (het refrein) verzuipt ze bijna onverstaanbaar in de rijkelijk met galm bestrooide mix. In het andere liedje, Don't shut me down, excelleert ze gelukkig bijna zoals ze ooit deed in 'The day before you came'. Het nummer is verder een listige oorwurm die zich kan meten met hun beste werk.

Op zich is er niks mis met ouder wordende stemmen. Het hoort er bij en het geeft in dit geval de gepolijste Abba sound meer menselijkheid, kwetsbaarheid en, jazeker, sterfelijkheid. Maar juist dat staat in schril contrast tot de digitale, eeuwig jonge versie van de band die we nu voorgeschoteld krijgen in het levende museum van de Abba Arena. En daar ging het me even om.

Abba heeft de tijd willen laten stilstaan en op het eerste gehoor is dat meer dan gelukt. Het publiek, inmiddels ook 40 jaar ouder, gelooft het graag, 9 minuten lang. En er is muzikaal niks mis mee. Maar wat we horen en gaan zien is slechts een fantastische illusie die net op tijd komt om geloofwaardig te zijn- ze leven allemaal tenslotte nog. 'Nog' is hier het sleutelwoord. We kunnen er niet omheen: met hun comeback maken ze eigenlijk juist, bedoeld of onbedoeld, maar in elk geval pijnlijk duidelijk dat zelfs zij de tijd niet kunnen stoppen. De illusionist gefopt. Het douchegordijn valt ooit, ook voor Abba.

Intussen kijk ik toch reikhalzend uit naar het nieuwe album. Niet alleen voor de muziek. Gewoon, om voor één keer te doen alsof het nog steeds 1980 is.