BIZAR.
(deze blog verscheen eerder als column in het tijdschrift iO Pages)
Hij is inmiddels al een jaar of achttien niet meer onder ons, maar ik moet nog regelmatig aan hem denken: manager Frits Hirschland. Helaas komen er dan niet alleen maar positieve gedachten bij me op. Het adagium 'over de doden niets dan goeds' is bij hem namelijk wat lastig toepasbaar wanneer men de werkelijkheid niet al te veel geweld aan wil doen. Maar ik wil toch een poging wagen. 'Over de doden niets dan opmerkelijks' is in zijn geval dan wellicht beter hanteerbaar.
Opmerkelijk was Hirschland zeker. Er zijn vele anekdotes over hem in omloop, en ik kan uit eigen ervaring melden dat daar slechts weinige van overdreven zijn. Het ging hem om niet om geld maar om aandacht, aandacht, en nog eens aandacht. En als hij die niet goedschiks kreeg, dan maar kwaadschiks. Zo was hij eens rond 1977 de mening toegedaan, dat platenmaatschappij Phonogram te weinig aan promotie deed voor ons (Kayak dus). Een ander zou de telefoon pakken en een normale afspraak maken met de dienstdoende promotie-afdeling om zijn of haar ongenoegen te melden, zo niet Frits. Die vond dat hij nu genoeg had gezeurd, en hij achtte de tijd rijp voor drastischer maatregelen. Tot verbijstering van het voltallige Phonogram- en studiopersoneel meldde hij zich op zekere dag bij de ingang van Studio Wisseloord, gezeten op een heus paard. Hij wist met het dier binnen te komen, en reed vervolgens onder grote belangstelling naar de kamer van de A&R manager. Het paard liet zich ook niet onbetuigd en deponeerde onderwijl een fiks aantal uitwerpselen in de gang. Ik weet niet of het onze promotie geholpen heeft, maar de aandacht had hij wel.
In datzelfde Wisseloord had hij, enkele jaren daarna, eens een afspraak die niet helemaal naar wens verliep. Frits liep naar de wc, en kwam even later terug in de vergadering, als een michelin-mannetje volledig omwikkeld met toiletpapier. "Ik heb overal schijt aan," verklaarde hij zijn opvallende uitdossing. Ook hier is niet duidelijk of de actie veel succes had, maar wederom had hij de aandacht op zich gevestigd.
Een paar jaar daarvoor zaten we met Kayak nog bij EMI, die hij ook regelmatig trakteerde op memorabele momenten. Zo had hij op een dag drie verschillende afspraken. 's Ochtends kwam hij, verkleed als zigeuner/hippie met een haarband, bloemenshirt, grote hoed, teenslippers, en ruimschoots behangen met kralen en slingers binnen bij het hoofdkantoor te Haarlem. Tikkie vreemd, maar op zich niet eens zo heel erg bijzonder. Net na de lunch keerde hij terug voor afspraak nummer twee, ditmaal onberispelijk gekleed als Engelse gentleman: keurig kort geknipt haar, zwart pak, glimmende schoenen, een wandelstok en niet te vergeten: de bolhoed. Verbazing en hilariteit alom natuurlijk. Hierna verdween hij weer, om aan het eind van de middag voor zijn derde afspraak te verschijnen als de punker uit de serie the Young Ones: oranje stekelhaar met op zijn achterhoofd een daarin uitgeschoren rood-wit-blauw geverfde vlag, en had zijn Engelse maatpak plaatsgemaakt voor een gescheurde spijkerbroek en oud leren jack.
In de jaren zeventig heeft Hirschland regelmatig geprobeerd Kayak op Pinkpop te krijgen. Het is nooit gelukt. Ik weet niet waarom, ik denk dat we niet hip genoeg waren of buiten de smaak van de organisatoren vielen, hoe dan ook: Frits kreeg het niet voor elkaar. Uiteindelijk bleef hem niets anders over dan een vliegtuigje te huren met sleeptekst erachter, dat rondjes bleef vliegen boven het festivalterrein: 'de groeten van Kayak, het nieuwe album: The Last Encore' viel er te lezen. Het werd desondanks het minst verkochte album.
Uiteindelijk liep het wat minder af met onze Frits, die zijn carrière zo ongeveer zag eindigen in de Surinaamse jungle als woordvoerder van rebel Ronnie Brunswijck, daarna nog even terugkwam als manager van Vanessa en een of andere boyband, maar voor zover ik weet nog maar weinig deuken in pakjes boter wist te slaan. Maar misschien heb ik iets gemist: na 1981 was het contact verbroken en hoorde ik alleen nog via via wat hij zoal deed.
Hoe briljant zijn deals voor de band soms ook waren: een groter administratief chaoot dan hij moet nog uitgevonden worden. Ik zie de bonnetjes nog over de snelweg vliegen, toen hij tijdens een stop langs de vluchtstrook in de buurt van Apeldoorn de kofferbak van zijn Mercedes opende. Toen Kayak er mee ophield in 1981 moesten alle zeilen bijgezet worden om niet financieel te kapseizen. Zijn dood, eind jaren negentig, maakte uiteindelijk wel de weg vrij voor een herstart onder deze naam: Pim en ik wilden- wetende tot welke gekkigheid hij in staat was- niet weer met hem geconfronteerd worden. Want ondanks het feit dat hij absoluut geen recht had op de naam Kayak- Kayak zonder hem, had had hij waarschijnlijk nooit gepikt.
Het is slechts een kleine greep uit Frits' oeuvre. Er is een Kayak nummer aan hem gewijd, 'You're so Bizarre' uit 1975. Die titel dekte wel zo ongeveer de lading.
Ton
ps Bijgaande foto's: Frits en ik in Blankenham in de keuken (waar hij woonde en Kayak repeteerde), en Frits en producer Gerrit Jan Leenders als de garde van Sinterklaas bij diens intocht te Amsterdam in 1975. De Amsterdamse goedheiligman was namelijk de vader van onze geluidsman Rijn Peter de Klerk. Dit bracht Hirschland op een lumineus idee, nl. Kayak als Spaanse garde van de Sint te laten meelopen tijdens diens tocht door de stad. Ondergetekende verdomde het om dat te doen, dit ging me toch net iets te ver. De rest van de band deed het wel maar bleek onherkenbaar en liep dus echt voor joker. Helaas geen foto's.
